امروز تعداد45 شهید عزیز کشورمون از مرز تمرچین شهرستان پیرانشهر استان ـآذربایجان غربی با استقبال پر شور مردم  وارد کشور شد بچه های ارتش دست مریزاد با موزیک و احترام های نظامی خوبی از این شهدای پاک پیکر استقبال کردند.

تأثیر حضور مردم در مقاطع مختلف دفاع‌مقدس، بر تقویت استقامت نیروهای مسلح در طول جنگ هشت ساله، بر کسی پوشیده نیست. شرکت نیروهای داوطلب در صحنه­ نبرد و پشتیبانی از جبهه و جنگ، با همدلی زنان و مردان و اقشار و اصناف در سراسر کشور، تنها گوشه‌ای از حمایت‌های مردمی از دفاع ‌مقدس محسوب می‌شوند و ثبت و ضبط آنها در قالب مکتوب ضروری به نظر می‌رسد. رهبر معظم انقلاب^(مدظله) نیز در بیاناتی در جمع رزمندگان و فرماندهان دوران دفاع‌مقدس، در تاریخ 25 مهر ماه 1385 تأکید کرده‌اند: «دفاع‌مقدس، جنگ سر تا پا افتخار است. از همان روزى که رژیم صدام به تهران حمله کرد و فرودگاه را زد و تا روزى که امام^(ره) قطع­نامه را قبول کردند و تا بعد از آن­ که صدام دوباره حمله کرد و باز مردم مبارز و مجاهد ما ریختند و تمام صحراى این منطقه را پُر کردند و جوانان بسیجى از سرتاسر کشور که نمایش عجیبى نشان دادند و عراق را در نوبت دوم، مجبور به عقب‌نشینى کردند، سرتاسر این دوران، دوران افتخار است. جا دارد که کار هنرى بشود، ثبت و ضبط بشود و کار تخصصى انجام بگیرد...»

بخش‌های مختلف سپاه نیز در سال‌های اخیر، اقدام به گردآوری و تدوین آثاری با محوریت نقش مردم و استان‌ها در دوران دفاع‌مقدس کرده‌­اند. سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع ‌مقدس سپاه و بسیج نیز در این راستا، نشست کارشناسی کتاب‌های "نقش استان‌ آذربایجان غربی در دفاع‌ مقدس" و "استان آذربایجان غربی در تأمین امنیت پایدار" را با هدف انسجام و هدف‌گذاری فعالیت‌های سپاه‌های استانی در زمینه­ی نشر کتابِ نقش استان‌ها در جنگ، شکل داد. این نشست با حضور و سخنرانی نویسندگان این دو اثر و جمعی از صاحب‌نظران و فرماندهان دوران دفاع‌مقدس هم­چون سرداران حسن رستگارپناه، علی ناظری، عبدالله ملکی، محمد درودیان، حسن دری و گلعلی بابایی آغاز شد.

لزوم تعریف مفهوم "نقش مردم در جنگ"

سردار ملکی، جانشین سازمان حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس سپاه و بسیج، در آغاز این نشست اظهار داشت: «یکی از  مباحثی که در سال 1390، در نظارت‌های ستادی با حضور سردار نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین، در سپاه‌های استانی انجام شد. بحث حوادث انقلاب بود. در این دیدارها به این نتیجه رسیدیم که یکی از دغدغه‌های سپاه‌های استانی، بحث کتاب به ویژه کتاب‌های نقش استان در دفاع‌مقدس و سایر حوادث است. در بحث حوادث کُردستان نیز  مقرر شد دایره­المعارفی از حوادث عوامل انقلاب در کُردستان و در سیستان و بلوچستان تهیه شود و حتی برای این موضوع پژوهشگاهی نیز راه اندازی شود. در خصوص استان­های دیگر هم همانطور که اشاره شد تولید کتاب­هایی با موضوع شناخت نقش مردم در دفاع مقدس مورد نظر می­باشد. جلسه­ امروز به یکی از این تولیدات در استان آذربایجان غربی می­پردازد که نتایج آن برای سایر استان­ها نیز قابل بهره­برداری خواهد بود.

سپس سردار علی ناظری گفت: «در این بررسی، در پی شناخت نقش مردم در دفاع ‌مقدس هستیم. در ابتدا لازم است روشن شود که آیا منظور ما از مردم، همان سپاه و ارتش و کسانی هستند که به صورت سازمانی در جنگ بوده‌اند و یا منظور ما، سازمان‌های دیگری هستند که مردم در قالب آن به جبهه‌ها می‌‌آمدند؟ آیا کسانی که در ابتدا به عنوان شخصیت معمولی در جبهه بودند و بعد آرام آرام، در دامن حوادث، استعدادشان بروز پیدا می‌کرد و در نهایت، فرمانده محور و یا لشکری می‌شدند، آنها جزو مردم به حساب می‌آیند یا در تقسیم­بندی دیگری قرار می­گیرد. آیا افرادی که خلاقیت، افتخارآفرینی و تدبیری در جنگ داشتند و یا کارهایی کردند که صحنه‌ای را از شکست به پیروزی تبدیل کنند، جزو مردم محسوب می‌شوند؟ این نقش و مؤلفه­های آن چگونه باید شناسایی و در قالب کتاب، نوشته شود؟»

وی در ادامه، با طرح این سؤال که: «آیا صرفاً یک تاریخ‌نگاری معمولی برای تببین نقش مردم در جنگ کافیست؟»، تصریح کرد: «ما در این فکر هستیم که از نقش مردم در جنگ، هویت بسازیم و از این هویت، بازآفرینی دیگری داشته باشیم؟ اگر بتوانیم در این مسیر حرکت کنیم یعنی باز آفرینی هویت کنیم، قطعاً مسائل گذشته در آینده، کاربرد خواهد داشت. با اتفاقی که در جنگ افتاد، بخشی از انرژی مردم، با رهبری امام‌خمینی^(ره) در جنگ، بروز و ظهور پیدا کرد. این انرژی و توان جنگ را به جلو برد. این انرژی و قدرت قطعاً در مقطع کنونی هم با الگوگیری از درون دفاع مقدس، قابل تحقق خواهد بود.»

ناظری، سیر شکل‌گیری طرح تدوین نقش استان‌ها در دفاع‌مقدس را این‌گونه روایت کرد: «پیشینه­ی این طرح، به کتاب "همپای صاعقه" نوشته آقای گلعلی بابایی و حسین بهزاد برمی‌گردد که از روی نوارهای راویان مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس و یک سری از مدارک لشکر 27 محمدرسول­الله^(ص) نوشته شده­ است. آن کتاب، خدمت رهبر معظم انقلاب^(مدظله) تقدیم شد. ایشان مطالعه کردند و در چند جا، در صحبت‌های عمومی و خصوصی به آن اشاره کردند. همچنین در سفری استانی که چند سال قبل به شیراز داشتند، در جمع فرماندهان سپاه و ارتش به کتاب "همپای صاعقه" و چند کتاب دیگر مثل "دسته یک" اشاره می‌کنند. رئیس دفتر نظامی رهبر معظم انقلاب^(مدظله) نیز در نامه‌ای به فرمانده کل سپاه این‌گونه می‌نویسند: «پیرو اوامر رهبر معظم انقلاب^(مدظله)، فرمانده کل قوا، به جنابعالی در جمع فرماندهان در لشکر 9 فجر شیراز، مبنی بر این‌که کتاب‌هایی مانند "ضربت متقابل" و "همپای صاعقه" باید کتاب رایج دست کارکنان در سطح سپاه و خانواده‌هایشان باشد. فرماندهان چه‌جور در صحنه‌های دفاع‌مقدس آمدند. عملیات‌های مشترک ارتش و سپاه مثل بیت‌المقدس و فتح‌المبین را توصیف کرده است. صدها نوار و مصاحبه وجود دارد، باید استفاده کنیم. کتاب "دسته یک"، بسیار کتاب خوبی است. موضوع بسیجی‌ها و بدنه­ی دفاع ‌مقدس، لشکر 14 امام‌حسین^(ع)، لشکر 8، لشکر 5، همه لشکرهای عمده سپاه چنین کاری بکنند...». سردار جعفری، فرمانده محترم کل سپاه، بلافاصله، دستور بلند بالایی به سپاه‌ها، نیروها و نمایندگی رهبری در سپاه صادر کردند که این امر محقق شود. این مبنای کار ما بود. در سازمان بسیج، سه یا چهار سالی است که این موضوع مطرح است، تا این‌که رسماً از دو سال پیش، مصوبه‌ای از سوی سردار نقدی، ریاست محترم سازمان بسیج مستضعفین، آمد و از ما خواسته شد که دنبال جمع‌آوری و تدوین نقش یگان‌ها و استان‌ها در جنگ باشیم.»

معاون انتشارات سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌ مقدس سپاه و بسیج، با اشاره به جهت‌دهی این طرح از طریق نامه‌نگاری با سپاه استان‌ها خاطرنشان کرد: «در حال حاضر تمامی استان‌ها مانند اصفهان، آذربایجان شرقی، کرمان و خراسان مشغول کار هستند. اما یکی از استان‌هایی که خیلی زود، اسناد را برای ما جمع‌آوری کرد و فرستاد، استان آذربایجان غربی بود. دو اثر با عناوین "استان آذربایجان غربی در دفاع‌مقدس" و "استان آذربایجان غربی در تأمین امنیت پایدار" نوشته­ی اسماعیل تقی‌زاده، جبرئیل هوشمند و علی رضازاده را برای ما ارسال کردند.»وی درباره­ی نقش استان آذربایجان غربی در جنگ گفت: «این استان در دو جنگ داخلی و عراق درگیر بود. همچنین برای لشکر 31 عاشورا در جبهه­ی جنوب نیز نیرو می‌فرستاد. این نشان می‌دهد که این استان، ظرفیت خیلی بالایی داشته و از تعهد بالایی برخوردار بوده است. پس از دریافت ما این دو کتاب آنها را برای 4 کارشناس محترم  فرستادیم که هر کدام، در موضوع خاصی تخصص دارند. یکی آقای "گلعلی بابایی" که شروع کننده این مسیر و مبدأ این الگو بود. او کتاب را خواند و نظر خود را به صورت کتبی اعلام کرد. برادر "سردار رستگارپناه" که غیر از تجربه جنگی، در بحث بحران این منطقه تخصص دارند و تمام منابع در اختیارشان است. "حسن دری" که یکی از متخصصان مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌ مقدس بوده و بر جنگ هم احاطه­ی کامل دارد. غالب نظرات ایشان، جنبه علمی دارد. "سردار محمد درودیان" هم نظراتشان درباره­ی این دو کتاب را اعلام کردند که نظرات ایشان بیشتر در هدف­گذاری و جهت­دهی این حرکت مؤثر بود.»